2021-04-28    

Andrzej Pityński

 

Urodził się 15 marca 1947r. w Ulanowie. Tutaj ukończył Szkołę Podstawową i Liceum Ogólnokształcące. Po maturze rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Specjalizował się w medalierstwie. Jako student zrealizował swoją pierwszą rzeźbę – popiersie Ignacego Paderewskiego, która stoi na cokole przed Collegium Paderevianum w Krakowie. Ze względu na partyzancką przeszłość najbliższej rodziny i zatargi z profesorem na uczelni nie mógł rozwijać swoich zdolności i niekwestionowanego talentu w socjalistycznej Ojczyźnie. W 1974r. opuścił kraj i wyjechał do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Początkowo pracował dorywczo jako zwykły robotnik przy rozbiórkach domów. Stopniowo przerabiał kursy rzeźbiarskie dzięki którym udało się mu dostać do Sculpture House, gdzie realizowało się rzeźby amerykańskich artystów. Jako pierwszą w Stanach Zjednoczonych wykonał rzeźbę Artura Rubinsteina – znanego pianisty żydowskiego pochodzenia. To dzieło otworzyło mu drogę do rzeźbiarskiej kariery. Uzyskał posadę w instytucie Johnson Atelier, gdzie po dziesięciu latach został dyrektorem czterech oddziałów. Zostaje przyjęty do Narodowego Związku Rzeźbiarzy w Nowym Jorku jako jedyny Polak. Związek w owym czasie liczy około 5000 artystów.
Stworzył wiele monumentalnych rzeźb. Do najważniejszych jego prac należą: „Partyzanci” w Bostonie symbolizujący żołnierzy podziemia , pomnik „Mściciel” w Daylestown poświęcony polskim żołnierzom poległym na wszystkich frontach II wojny światowej, 11 metrowy monument „Katyń 1940” w Jersey City upamiętniający sowiecki mord polskich oficerów. Ponad to płaskorzeźba Matki Boskiej Akowskiej, pod którą wyrzeźbił słowa Baczyńskiego:

„Zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką.
Czy to była kula, synku Czy to serce pękło”

Pomnik „ Maria Curie-Skłodowska”, Pomnik ks. Jerzego Popiełuszki, orzeł na ambasadzie Polski w USA, pomnik nagrobkowy „Wołyniaka”, popiersie gen. Andersa i inne

W 1998 roku w Warszawie odsłonięto pomnik „Armii Błękitnej” , który jest darem Polonii amerykańskiej dla stolicy. Jest to pierwsza wielka realizacja rzeźby Andrzeja Pityńskiego w kraju. Twórczość Andrzeja Pityńskiego jest nasycona wielkim patriotyzmem. Mimo wyraźnych polskich rysów zaliczany jest do najwybitniejszych rzeźbiarzy Stanów Zjednoczonych. Artysta utrzymuje stały, życzliwy kontakt ze swoim rodzinnym miastem. Dla Ulanowa powstało kilka wspaniałych prac. Jako symbol wdzięczności i uznania Andrzej Pityński otrzymał w 1990 roku tytuł „ Honorowy Obywatel gminy i miasta Ulanów”.
W Ulanowie, na Rynku stoi pomnik - popiersie Jana Pawła II. Jest to pierwszy pomnik papieża w Polsce zlokalizowany poza placem kościelnym. Pomnik ten wykonany w całości przez Andrzeja Pityńskiego jest darem artysty dla swego rodzinnego miasteczka. W sierpniu 1989 roku pod przewodnictwem Biskupa, przy udziale władz samorządowych i licznych mieszkańców Gminy został w sposób uroczysty odsłonięty i poświęcony. Dzisiaj jest miejscem szczególnej pamięci i ozdobą ulanowskich plantów. W Liceum Ogólnokształcącym znajduje się ufundowana przez artystę rzeźbiarza tablica upamiętniająca wybitnego rodaka Ulanowa Dr Michał Janika – patrona szkoły.
Andrzej Pityński tworzy cały czas dla świata i swojej Ojczyzny. Nie zapomina także o naszym wspólnym mieście. W 2004 roku w Dniu Święta Niepodległości została poświęcona i odsłonięta „Tarcza Honoru” upamiętniająca bohaterskich mieszkańców Gminy Ulanów, którzy oddali swoje życie w walce o Ojczyznę. Tarcza ta mieści się w budynku Magistratu. Podczas tej uroczystości zostały również przekazane Zespołowi Szkół w Ulanowie płaskorzeźby przedstawiające ich patronów: Jana Pawła II – patrona Gimnazjum i Marii Konopnickiej – patrona Szkoły Podstawowej. Płaskorzeźby te są także dziełem i darem artysty. O tym wielkim artyście rzeźbiarzu usłyszymy jeszcze zapewne nie raz. Jesteśmy dumni, że Andrzej Pityński jest naszym rodakiem i zawsze o nas pamięta.

Modre Chabry Uznania od Redakcji Pro Polonicum dla Andrzeja Pityńskiego