Michał Janik
Wielki działacz na rzecz oświaty, dr filozofii, pedagog, historyk, krytyk literacki - pseudonim Kordian, dr Judym, St. Tyrteusz, Leonard.
Urodził się 22 października 1874 roku w Ulanowie w rodzinie o tradycjach flisackich. Ojciec jego Ludwik Janik był długoletnim radnym i burmistrzem tego miasta. Pierwsze cztery klasy szkoły ludowej ukończył w Ulanowie, a następnie naukę kontynuował w rzeszowskim gimnazjum. Po maturze wstąpił na wydział teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, jednak po roku swoje kroki skierował na wydział filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Ukończył go w 1897 roku. W następnym roku złożył egzamin nauczycielski z języka polskiego i filologii klasycznej. Oddał się całkowicie pracy nauczycielskiej w szkołach średnich, między innymi w gimnazjach: w Krakowie, Przemyślu, Wadowicach, Jaśle, Lwowie.
Przez pewien czas był kuratorem szkół powszechnych w Krakowie. Założył wtedy szkołę dla niedorozwiniętych i głuchych, a także organizował kursy dokształcające dla nauczycieli, prowadząc na nich wykłady z zakresu dydaktyki, języka i literatury polskiej w Studium Pedagogicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W pracy nauczycielskiej cechował się wielką starannością i sprawiedliwymi sądami. Ze względu na swoje poglądy i twarde zasady spotkało go wiele trudności w pracy zawodowej ze strony władz szkolnych. Konflikty te doprowadziły do przerw w pracy. Po licznych staraniach i odwołaniach został przeniesiony w 1912 roku w stan spoczynku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wrócił do pracy w szkolnictwie. Ponownie dochodziło do konfliktów z Kuratorium Okręgu Szkolnego w Krakowie w wyniku których w 1928 roku po raz kolejny został nauczycielem w stanie spoczynku.
W latach zaboru austriackiego od roku 1899 był współpracownikiem Komisji Językowej Polskiej Akademii Umiejętności oraz Komisji Historyczno-Literackiej, a także innych instytucji pełniących ważne funkcje w kraju z zakresu szkolnictwa. Michał Janik pozostawił po sobie duży dorobek naukowy, ogłosił między innymi: Geneza twórczości Kornela Ujejskiego (1898), Juliusz Słowacki, próba syntezy (1909), II wydanie (1927), Z dziejów wymowy w XVII i XVIII w. (1911), Hugo Kołłątaj, monografia (1913), Mikołaja Reja żywot i dzieła (1923), Dzieje Polaków na Syberii (Kraków 1928), Towiańczycy na Syberii (Kraków 1930), z wycieczki do Ameryki, Trzy odczyty Najnowsza poezja Polska, Mikołaj Rej z Nagłowic, Ostatnia przestroga dla Polski, Dzieje szkolnictwa polskiego, Literatura polsko-syberyjska. Opracowania wydawnictw: Lilii Wenedy Słowackiego, poezji Lenartowicza i Ujejskiego.
Obok pracy naukowej wykazywał też niezwykłą aktywność na polu publicystycznym. Był redaktorem i współredaktorem wielu pism. W okresie okupacji hitlerowskiej brał udział w tajnym nauczaniu na terenie Lwowa. Tuż po wyzwoleniu ziem południowo-wschodniej Polski wziął czynny udział w pracach nad odbudową administracji państwowej na tych terenach jako kurator nowo powstałego Kuratorium Rzeszowskiego Okręgu Szkolnego w Rzeszowie. W 1945 roku powrócił na stałe do Ulanowa i tutaj w rodzinnym mieście spędził ostatnie lata życia. Zmarł w dniu 11 października 1948 roku. Pochowany został na miejscowym, cichym, zadrzewionym cmentarzu.
Michał Janik był bardzo znanym działaczem społecznym na terenie południowo-wschodniej Polski. W sposób szczególny interesował się dziejami swojego miasta. Napisał ciekawą rozprawę pt. „Flisacy” i pracę „Cech retmański i sternicki w Ulanowie”. Dzięki jego pasji zbierackiej zachowała się w Ulanowie księga cechu retmańskiego i sternickiego, zawierająca cenne zapisy od początków XVIII wieku do początku XX wieku.
W 25 rocznicę śmierci Michała Janika z inicjatywy Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza w Rzeszowie, Towarzystwa Regionu Lasowiackiego w Stalowej Woli, Towarzystwa Miłośników Ziemi Niżańskiej w Nisku w salach Liceum Ogólnokształcącego w Ulanowie zorganizowana została Sesja Popularno-Naukowa poświęcona życiu i działalności tego wybitnego działacza – nam szczególnie bliskiego.
Liceum Ogólnokształcące w Ulanowie nosi imię Michała Janika. Tablicę upamiętniającą osobę tego wielkiego nauczyciela i patrioty wykonał wielki artysta rzeźbiarz pochodzący z naszego miasteczka – Andrzej Pityński. ( Szerzej na temat jego osoby przeczytamy w dalszej części rozdziału „Sławne, wybitne osobowości wywodzące się z Ulanowa”).
Opracowując materiał korzystano z publikacji Tadeusza Kumika „Ulanów” wydanej w 1992r.
